Nghề điện lạnh được cho là có tương lai và tiền lương cũng vô cùng khá. Nếu như anh em chưa biết về ngành nghề này hấp dẫn như thế nào, hãy đọc nội dung hướng dẫn dưới đây
Điện lạnh là gì?
Khái niệm cơ bản
Điện lạnh là một khái niệm không còn xa lạ trong thời đại hiện nay, bởi nó xuất hiện trong hầu hết các khía cạnh của cuộc sống. Từ những chiếc máy lạnh trong ngôi nhà, nơi làm việc đến các thiết bị bảo quản thực phẩm trong nhà hàng, siêu thị, hay hệ thống làm mát các nhà máy sản xuất, điện lạnh hiện diện mọi nơi và đóng vai trò không thể thiếu.
Điện lạnh dùng để chỉ những thiết bị điện liên quan đến nhu cầu làm nóng/lạnh, tăng/giảm nhiệt độ của môi trường. Những thiết bị này có thể sử dụng nguồn điện hoặc các nguồn nhiệt năng khác như ánh nắng mặt trời, gió,… để phục vụ nhu cầu sử dụng của con người. Chẳng hạn, tủ lạnh giúp bảo quản thực phẩm, máy điều hòa không khí tạo ra không gian mát mẻ vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông.
Nguyên lý hoạt động
Hệ thống điện lạnh hoạt động dựa trên chu trình lạnh, bao gồm bốn giai đoạn chính: nén, ngưng tụ, giãn nở và bay hơi. Trong quá trình này, chất lạnh (refrigerant) được tuần hoàn trong hệ thống để hấp thụ nhiệt từ môi trường cần làm lạnh và thải nhiệt ra ngoài. Các thành phần chính của hệ thống bao gồm: máy nén, ngưng tụ, van giãn nở và bay hơi, đóng vai trò quan trọng trong việc điều khiển quá trình lạnh.
- Nén: Chất lạnh ở trạng thái khí được máy nén nén lại và chuyển động tới bình ngưng tụ.
- Ngưng tụ: Tại đây, chất lạnh ngưng tụ thành dạng lỏng và thải nhiệt ra ngoài môi trường.
- Giãn nở: Chất lạnh dạng lỏng đi qua van giãn nở, áp suất giảm đột ngột gây ra quá trình giãn nở.
- Bay hơi: Chất lỏng tiếp tục bay hơi trong quá trình này, hấp thụ nhiệt từ môi trường cần làm lạnh.
Thế giới điện lạnh có thể được coi như một ví dụ rõ ràng nhất về việc con người chinh phục và điều khiển thiên nhiên phục vụ đời sống của mình, mỗi bộ phận, mỗi chu trình đều là mảnh ghép không thể thiếu trong bức tranh tổng thể hoàn hảo.
Vai trò trong đời sống
Điện lạnh đảm bảo sự thoải mái và tiện lợi trong cuộc sống hiện đại. Với những thiết bị như máy điều hòa, tủ lạnh, sản phẩm điện lạnh không chỉ giúp điều chỉnh nhiệt độ môi trường mà còn giúp bảo quản thực phẩm, thuốc men và nhiều sản phẩm khác. Đây là các thiết bị không thể thiếu trong mỗi gia đình, cơ quan, doanh nghiệp tại Việt Nam.
Vai trò của điện lạnh còn thể hiện rõ rệt hơn trong các ngành công nghiệp, nơi mà nhiệt độ và độ ẩm phải duy trì ở mức ổn định để đảm bảo quy trình sản xuất. Điện lạnh là ‘quả tim’ của ngành sản xuất hóa chất, thực phẩm, dược phẩm và điện tử. Ngành công nghiệp phụ thuộc rất nhiều vào các hệ thống làm mát để duy trì các điều kiện tối ưu cho quy trình sản xuất và cơ sở lưu trữ.
Như Thi Hương – một kỹ sư điện lạnh có tiếng chia sẻ: “Ngành điện lạnh gắn bó chặt chẽ với tất cả mọi khía cạnh của đời sống xã hội, từ nhà đến công xưởng, từ người dân đến bác sỹ hay đầu bếp, tất cả đều cần đến điện lạnh để bảo đảm sự an toàn, tiện nghi và chất lượng cuộc sống.”
Nghề điện lạnh có tương lai không?
Xu hướng phát triển ngành điện lạnh
Hiện nay, với sự phát triển kinh tế và tốc độ đô thị hóa nhanh chóng, nghề điện lạnh trở nên ngày càng phổ biến và quan trọng. Theo báo cáo của Navigant Research, thị trường cơ điện lạnh thế giới được dự đoán sẽ đạt 265,2 tỷ USD vào năm 2024, trong đó khu vực Đông Nam Á ước tính đạt 13,6 tỷ USD vào năm 2023. Riêng ngành điện lạnh Việt Nam được kỳ vọng tăng trưởng 14,6% năm 2021.
Điện lạnh làm nền tảng cho sự phát triển của nhiều ngành công nghiệp, từ bảo quản thực phẩm, y tế, đến công nghiệp sản xuất và xây dựng. Trong nhịp sống hối hả và năng động của đời sống hiện đại, nhu cầu của con người về sự thoải mái và tiện nghi ngày càng tăng cao. Điện lạnh chính là ‘người hùng thầm lặng’ làm việc không nghỉ để biến điều này thành hiện thực. Vì vậy, nhu cầu về các hệ thống điện lạnh sẽ chỉ tăng lên theo thời gian.
Nhu cầu nhân lực ngành điện lạnh
Ngành điện lạnh đặc biệt khát nhân lực bởi mức độ phức tạp và yêu cầu kỹ thuật cao. Các thiết bị điện lạnh cần bảo trì, kiểm tra liên tục để bảo đảm hoạt động hiệu quả và an toàn. Khi cuộc sống ngày càng phát triển, nhu cầu sử dụng các thiết bị điện lạnh như máy lạnh, tủ lạnh, máy giặt… càng cao, đặc biệt là ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM.
Không chỉ trong các khu dân cư, nhà máy, mà các khu thương mại, công nghiệp cũng cần các dịch vụ làm mát trên diện rộng. Vì vậy, nhu cầu nhân lực trong lĩnh vực này là rất lớn và đang ngày càng tăng. Các kỹ sư, kỹ thuật viên điện lạnh, những người đóng vai trò ‘người bảo vệ tàng hình’ của không gian sống hiện đại, luôn được săn đón.
Cơ hội nghề nghiệp cho người làm điện lạnh
Cơ hội nghề nghiệp trong ngành này rất đa dạng, từ các cơ quan nhà nước, công ty, doanh nghiệp nước ngoài, đến các doanh nghiệp sản xuất có hệ thống phân xưởng, nhà máy quy mô lớn. Các vị trí có thể bao gồm:
- Kỹ thuật viên lắp đặt, bảo trì, sửa chữa hệ thống điều hòa không khí và thiết bị lạnh như: tủ lạnh, máy lạnh, máy nén khí, tháp giải nhiệt.
- Nhân viên vận hành, điều khiển hệ thống lạnh công nghiệp như hệ thống lạnh bảo quản thực phẩm, hệ thống lạnh trong công nghiệp sản xuất.
- Nhân viên bán hàng và tư vấn kỹ thuật cho khách hàng về các sản phẩm điện lạnh.
- Nhân viên quản lý, giám sát hoạt động của hệ thống điện lạnh.
Danh sách cơ hội nghề nghiệp
| Vị trí công việc | Mô tả công việc |
| Kỹ thuật viên lắp đặt, bảo trì, sửa chữa | Lắp đặt, sửa chữa và bảo trì các thiết bị điện lạnh |
| Nhân viên vận hành, điều khiển hệ thống lạnh công nghiệp | Vận hành và quản lý hệ thống lạnh trong các nhà máy, xưởng sản xuất |
| Nhân viên bán hàng và tư vấn kỹ thuật | Tư vấn và bán các sản phẩm điện lạnh cho khách hàng |
| Nhân viên quản lý, giám sát | Quản lý và giám sát hoạt động của các hệ thống điện lạnh |
Với những người mới vào nghề, mức lương khởi điểm dao động từ 6 – 8 triệu đồng/tháng. Với kinh nghiệm và kỹ năng chuyên môn tích lũy, mức lương của thợ điện lạnh có thể tăng lên 12 – 15 triệu đồng/tháng, thậm chí vượt 20 triệu đồng/tháng đối với những người có nhiều năm kinh nghiệm và thầu được nhiều dự án cùng một lúc.
Ngành điện lạnh là gì?
Lĩnh vực hoạt động của ngành điện lạnh
Ngành điện lạnh là một lĩnh vực kỹ thuật quan trọng trong việc cài đặt, bảo trì, sửa chữa các thiết bị điện lạnh. Những thiết bị này bao gồm:
- Tủ lạnh
- Máy lạnh
- Máy giặt
- Lò vi sóng
Điện lạnh không chỉ là lĩnh vực thiết yếu trong cuộc sống hàng ngày mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến các ngành công nghiệp lớn. Ví dụ, công nghiệp thực phẩm dựa rất nhiều vào hệ thống lạnh để bảo quản thực phẩm, ngăn ngừa mất nước và lưu giữ dinh dưỡng. Hệ thống điều hòa không khí là ‘lá chắn hoàn hảo’ cho sức khỏe con người trong những ngày nắng nóng, giúp duy trì nhiệt độ và độ ẩm ổn định.
Các ngành nghề liên quan đến điện lạnh
Ngành điện lạnh liên quan đến nhiều công việc khác nhau. Những người làm việc trong ngành này phải có kiến thức về thiết kế, lắp đặt, vận hành và bảo trì các hệ thống làm lạnh và điều hòa không khí. Các ngành nghề liên quan bao gồm:
| Ngành nghề | Mô tả |
| Kỹ sư điện lạnh | Thiết kế, lắp đặt và bảo trì các hệ thống làm lạnh |
| Kỹ thuật viên điện lạnh | Thực hiện việc lắp đặt, vận hành và bảo trì thiết bị |
| Nhân viên bán hàng & tư vấn | Tư vấn và bán các sản phẩm điện lạnh |
| Nhân viên quản lý kho lạnh | Quản lý và vận hành các kho lạnh |
| Nhân viên sửa chữa điện lạnh | Thực hiện sửa chữa, bảo trì thiết bị điện lạnh |
Xu hướng phát triển của ngành điện lạnh
Ngành điện lạnh hiện đang có một tương lai phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam, với mức lương trung bình từ 7-10 triệu VNĐ/tháng đối với các bạn trẻ chưa có kinh nghiệm hay vừa ra trường. Đối với các vị trí kỹ sư nhiệt lạnh, kỹ sư cơ điện có kinh nghiệm từ 1-3 năm, mức lương dao động từ 12-15 triệu VNĐ/tháng.
Theo Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV), ngành nhiệt điện có động lực tăng trưởng trong năm 2024 do nhu cầu điện tăng mạnh, huy động tăng lên cho nhóm nhiệt điện khi thủy điện suy yếu, giá nguyên liệu đầu vào (than, khí) trên thế giới có dấu hiệu hạ nhiệt và ổn định. Điều này tạo ra cơ hội phát triển tích cực cho ngành điện lạnh tại Việt Nam trong tương lai gần.
Thống kê về thị phần, quy mô và tốc độ tăng trưởng doanh thu của Thị trường Điện lực Việt Nam năm 2024 do Mordor Intelligence™ Industry Reports thực hiện, cũng cho thấy tiềm năng phát triển lớn của ngành điện lạnh. Thị trường đang có sự phục hồi và tăng trưởng trở lại sau giai đoạn khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19. Bên cạnh đó, việc phát triển hệ thống điện mặt trời cũng đang trở thành xu hướng mới, đóng góp vào tăng trưởng và tiềm năng phát triển của ngành điện lạnh.
Học điện lạnh ra làm gì?
Các vị trí công việc cho người học điện lạnh
Sau khi hoàn thành các khóa đào tạo về điện lạnh, người học có thể đảm nhận những vị trí công việc như:
- Kỹ thuật viên lắp đặt, bảo trì, sửa chữa hệ thống điều hòa không khí và thiết bị lạnh.
- Nhân viên vận hành, điều khiển hệ thống lạnh công nghiệp.
- Nhân viên bán hàng và tư vấn kỹ thuật cho khách hàng.
- Nhân viên quản lý, giám sát hoạt động của hệ thống điện lạnh.
| Công việc | Mô tả công việc |
| Kỹ thuật viên lắp đặt | Lắp đặt hệ thống điều hòa không khí và thiết bị lạnh |
| Nhân viên vận hành | Điều khiển, giám sát hệ thống lạnh công nghiệp |
| Nhân viên bán hàng và tư vấn | Tư vấn về sản phẩm điện lạnh cho khách hàng |
| Nhân viên quản lý và giám sát | Quản lý hoạt động của hệ thống điện lạnh |
Cơ hội thăng tiến trong nghề điện lạnh
Cơ hội thăng tiến khi làm việc trong ngành điện lạnh là rất lớn. Khi mà các thiết bị điện lạnh dần trở thành nhu cầu thiết yếu hằng ngày, việc nâng cao kỹ năng và kiến thức chuyên môn sẽ giúp người làm nghề dễ dàng thăng tiến. Từ kỹ thuật viên, người lao động có thể tiến lên vị trí kỹ sư hoặc giám sát, quản lý các dự án lớn. Ngoài ra, với khả năng giao tiếp và tư vấn tốt, cơ hội trở thành nhân viên kinh doanh xuất sắc trong các công ty điện lạnh cũng rất cao.
Người làm nghề điện lạnh không chỉ phụ thuộc vào mỗi kỹ năng mà còn cần khả năng quản lý, lập kế hoạch và tổ chức công việc. Một kỹ sư điện lạnh với kinh nghiệm 5-10 năm, có thể đảm nhiệm vai trò tư vấn hoặc giám đốc kỹ thuật cho các công ty lớn, hoặc tự mở doanh nghiệp riêng chuyên về các dịch vụ điện lạnh.
Thu nhập của người làm nghề điện lạnh
Theo các nguồn thông tin, mức lương trung bình của người làm nghề điện lạnh tại Việt Nam dao động từ 7 đến 10 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, với những ngày bận rộn, thu nhập có thể lên đến 2-3 triệu đồng/ngày. Với nhiều năm kinh nghiệm và chuyên môn cao, một kỹ thuật viên có thể kiếm được hơn 20 triệu đồng/tháng.
Thu nhập này không chỉ giúp đảm bảo cuộc sống ổn định mà còn mang lại nhiều cơ hội để phát triển sự nghiệp và nâng cao chất lượng cuộc sống. Đây là một trong những yếu tố giúp nghề điện lạnh trở thành lựa chọn hấp dẫn với nhiều người.
Các kỹ năng cần thiết cho người làm điện lạnh
Để trở thành một kỹ thuật viên điện lạnh chuyên nghiệp, người học cần phải trang bị một số kỹ năng quan trọng như:
- Trình độ kỹ thuật hệ thống điện: Hiểu rõ về nguyên lý điện và mạch điện, có khả năng đọc sơ đồ điện, xác định và xử lý các lỗi điện một cách an toàn và hiệu quả.
- Chuyên môn kỹ thuật điện lạnh: Nắm vững các nguyên tắc hoạt động của hệ thống làm lạnh, bao gồm chất làm lạnh, các chu trình làm lạnh, các bộ phận quan trọng như máy nén, bình ngưng, thiết bị bay hơi.
- Kỹ năng HVAC (Hệ thống sưởi, Thông gió và Điều hòa không khí): Hiểu biết về các nguyên tắc sưởi ấm và yêu cầu thông gió để tạo ra môi trường trong nhà cân bằng và thoải mái.
- Khả năng giải quyết vấn đề: Có phương pháp tiếp cận có hệ thống để chẩn đoán và xử lý các sự cố, sử dụng kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm để tìm ra giải pháp hiệu quả.
- Chú ý đến chi tiết: Kiểm tra kỹ lưỡng các thành phần của hệ thống để đảm bảo an toàn và hiệu suất tối ưu, tuân thủ các tiêu chuẩn và quy trình ngành.
Với những kỹ năng này, kỹ thuật viên điện lạnh có thể đảm nhận các công việc như lắp đặt, bảo trì, sửa chữa các thiết bị điện lạnh như tủ lạnh, máy điều hòa, máy giặt, lò vi sóng… Họ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự thoải mái và tiện nghi của người dùng, cũng như đảm bảo hoạt động hiệu quả của các hệ thống làm mát trong các ngành công nghiệp.
Kết luận
Ngành điện lạnh không chỉ đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hiện đại mà còn có tương lai tươi sáng với nhiều cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn tại Việt Nam. Với sự phát triển kinh tế xã hội và nhu cầu ngày càng tăng về các dịch vụ làm mát, nghề điện lạnh đang ngày càng trở nên phổ biến và được đánh giá cao. Học điện lạnh không chỉ mang lại thu nhập ổn định và cao mà còn giúp người lao động phát triển kỹ năng, kiến thức và mở ra nhiều cơ hội thăng tiến trong tương lai. Đây là một lĩnh vực đầy tiềm năng, đáng để đầu tư và theo đuổi, đặc biệt là đối với các bạn trẻ đang tìm kiếm một nghề nghiệp ổn định và triển vọng.
